Co najczęściej psuje się w zaporach wodnych?

Zapory wodne to konstrukcje znane już od bardzo dawna, ponieważ wzmianki o nich sięgają czasów starożytnych. Na przestrzeni wieków ich rola, a także budowa ulegały jednak zmianie. Początkowo miały one przede wszystkim zaopatrywać w wodę. Następnie ich główną funkcją stało się wytwarzanie energii. Dziś wykorzystywane są przede wszystkim, jako zabezpieczenie przed katastrofalnymi powodziami. Co warto wiedzieć o tego typu konstrukcjach? I do jakich usterek dochodzi w nich najczęściej? Na te i inne pytania odpowiadamy w naszym artykule.  

Zapora wodna - co warto wiedzieć?

Zapora wodna, nazywana potocznie tamą, to skomplikowana technicznie konstrukcja, która spiętrza wodę i umożliwia efektywne wykorzystywanie jej siły. Zapory - tworzone przede wszystkim z wytrzymałego betonu - dzielimy na konstrukcje ciężkie, półciężkie i lekkie. W większości przypadków są to jednak masywne budowle o dużej wysokości i solidnych fundamentach. Ich konstrukcja podlega gruntownej weryfikacji, a sam proces ich tworzenia poprzedzony jest miesiącami testów i setkami skomplikowanych wyliczeń. Mimo to, jak pokazuje historia, zapory wodne mogą ulec awarii lub zniszczeniu spowodowanemu destrukcyjnymi czynnikami zewnętrznymi. Co jest najczęstszą przyczyną tego typu zdarzeń?

Najczęstsze awarie i ich przyczyny

Katastrofa zapory wodnej to zdarzenie, które trudno jest przewidzieć. Jak pokazuje historia główną przyczyną różnego rodzaju awarii są błędne wyliczenia i niepoprawne założenia lub nagłe sytuacje, które nie zostały przewidziane w czasie etapu projektowania i tworzenia konstrukcji. Czynniki, które należy wziąć pod uwagę podczas próby przewidywania awarii to m.in. zmienne (niekiedy skrajnie) warunki hydrologiczne, napełnienie początkowe zbiornika i reguły sterowania zbiornikiem. W momencie katastrofy duże znaczenie ma z kolei lokalizacja uszkodzeń, czyli tzw. wyrw oraz synchronizacja czasu kulminacji dopływu do zbiornika z momentem katastrofy obiektu.

Niektóre z przyczyny awarii, które możemy wymienić na podstawie przeszłych zdarzeń to m.in.:  

• osunięciem się ziemi spowodowane niestabilnością skały wokół,  
• zbyt słabe fundamenty, które nie wytrzymały naporu wody i spowodowały zniszczenie całej zapory,  
• połączenia złej konstrukcji, wieku zapory i licznych zaniedbań związanych z naprawami i weryfikacją konstrukcji,  
• ciała obce pozostawione po konserwacji, które doprowadziły do gwałtownego uszkodzenia istotnych części zapory,
• nagła strata mocy spowodowana m.in. uszkodzeniami wywołanymi przez silne burze,  
• silny napór związany z błyskawicznymi powodziami, które spowodowały nagromadzenie się ogromnej ilości mułu i gruzu w zbiorniku zaporowym.